
Bandırma Kent Konseyi Afet Çalışma Gurubu olarak Bandırma Paşa Konak Mahallemizde Mahalle Sakinlerimize Paşa Konak Mahalle Muhtarlığımız İş birliği ile Afet Farkındalık Eğitimleri verildi.Olası bir afet anında birlikte hareket edebilmek acil müdahale süreçlerini en iyi şekilde değerlendirebilmek adına bir araya geldiğimiz bu çalışma gayet verimli geçti.Eğitim sonunda Mahalle Muhtarımız Betül Moralı ekibimize mahallesi adına teşekkür etti
Türkiye, aktif fay hatlarının bulunduğu, sık sık depremle ve diğer doğal afetlerle yüzleşen bir coğrafyada yer alıyor. Bu gerçeklik, yerel düzeyde bireylerin ve toplulukların “hazır olma” kapasitesini artırmayı zorunlu kılmaktadır. Bu bağlamda, bir mahalle bazında düzenlenen “afet bilinci eğitimleri” önemli bir rol üstlenmektedir. Özellikle Bandırma gibi 1. derece deprem bölgesinde yer alan bir ilçedeki mahalle için—Paşa Konak Mahallesi özelinde ele alırsak—bu eğitimler halk için yalnızca bir bilgilendirme faaliyeti değil, aynı zamanda toplumsal dayanışmanın, yerel örgütlenmenin ve afet anına karşı kolektif hazırlığın bir parçasıdır.
Bu makalede öncelikle böyle bir eğitimin mahalle halkına ne ifade ettiği; daha sonra hangi kazanımları sağladığı; ve nihayet olası bir afet anında topluluk açısından ne tür somut faydalar oluşturduğu üzerinde durulacaktır.
Mahalle Afet Bilinci Eğitiminin Mahalle Halkı İçin Anlamı
1. Beyin düzeyinde farkındalık ve tutum değişimi
Mahalle düzeyinde verilen afet bilinci eğitimleri, katılımcıların afetlerin ne olduğunu, hangi risklerle karşı karşıya olduklarını ve bu risklere karşı ne gibi önlemler alabileceklerini öğrenmesini sağlar. Örneğin, Millî Eğitim Bakanlığı’nın “Afet Farkındalık Eğitimi” uygulaması, kurumların ve bireylerin afetlerle ilgili bilinç düzeyini artırmayı hedeflemektedir. (avcilar.meb.gov.tr) Bu tür eğitimler sayesinde Paşa Konak halkı, “Afet benim yaşam civarımda olabilir” düşüncesiyle hareket etmeye başlar; bu da bir dönüm noktasıdır çünkü alışılmış olarak “Afet uzak bir ihtimal” ya da “devlet işi” gözüyle bakılan bir konu halinden çıkıp, bireysel ve toplumsal sorumluluk alanına girer.
2. Fiziksel ve çevresel hazırlık bilinci
Bu eğitimler, evde, işyerinde ve mahalle ortak kullanım alanlarında alınabilecek temel tedbirleri de kapsar. Örneğin bazı belediyelerde yapılan eğitimlerde, evin içinde “güvenli nokta”ların belirlenmesi, hasar riski yüksek alanların tanımlanması, tahliye ve toplanma alanlarının bilinmesi gibi başlıklar yer almaktadır. (kepez-bld.gov.tr) Paşa Konak halkı açısından bu, yalnızca “bilgi edinme” değil, kendi yaşadığı çevreyi gözden geçirme ve gerekirse değişime yön verme anlamına gelir — örneğin evde ağır mobilyaların sabitlenmesi, kaçış yollarının engellenmemesi, mahallede buluşma noktalarının önceden saptanması gibi.
3. Toplumsal örgütlenme ve dayanışma bağlarının kuvvetlenmesi
Mahalle bazında uygulanan afet eğitimi süreçleri, mahalle sakinlerinin bir araya gelmesine, konuşmasına, birlikte plan yapmasına olanak tanır. Bu da, mahallede yaşayan kişilerin birbirlerini daha iyi tanımalarına, güven duymalarına ve bir “biz” duygusu geliştirmesine katkı sağlar. Örneğin eğitimlerin mahalle muhtarı, gönüllüler ve yerel yönetimle birlikte yürütülmesi, yerel aktörlerin sürece dahil olması açısından önemlidir. (karabaglar.bel.tr) Paşa Konak özelinde, mahalle halkı için bu tür bir eğitim “komşunun adını bilme”, “kim yardım edebilir”, “hangi evde risk altındaki yaşlı kişi var” gibi sorular üzerinden yeni ilişkiler, yeni roller tanımlama fırsatı anlamına gelir.
4. Güven duygusunun artırılması
Afet hazırlığı konusunda bilinçlenmek ve pratik bilgi sahibi olmak, bireylerde “Bir şey yapabilirim” hissini güçlendirir. Bu da “Çaresizim” ya da “Bize bir şey olursa yardım gelir mi?” kaygısının azalmasına yardımcı olur. Eğitim sürecinde katılımcılar, ne yapabileceklerini öğrenir, bir “Afet çantası hazırlarım”, “Toplanma alanını bilirim”, “Mahallemde gönüllü olurum” gibi somut kararlara geçerler. Bu bakımdan Paşa Konak halkı açısından bu eğitim, yalnızca bilgi kazanımı değil, güçlenme ve psikolojik hazırlık açısından da önemlidir.
Mahalle Halkına Sağlanan Katkılar
Yukarıdaki anlam katmanlarının ardından, daha somut düzeyde bu eğitimlerin mahalle halkına sunduğu katkılar şöyle sıralanabilir:
A. Bilgi ve beceri kazancı
- Eğitimler afete hazırlık, afet anında doğru davranışlar ve afet sonrasında yapılması gerekenler gibi üç evreyi kapsar. Örneğin Arama Kurtarma Derneği (AKUT) gibi kuruluşlarla yapılan eğitimlerde, arama-kurtarma, ilk yardım, haberleşme gibi konular yer almaktadır. (karabaglar.bel.tr)
- Bu sayede mahalle halkı “Deprem anında ne yapmalıyım?”, “Evim kaçış yolları açısından güvenli mi?”, “Mahalle toplanma alanı neresi?” gibi sorulara yanıt bulur.
- Ayrıca bu eğitimler, her bireyin “evimde afet çantam var mı?”, “komşu yaşlı ise onu nasıl desteklerim?”, “ben gönüllü olabilir miyim?” gibi pratiks sorulara yönelmesini sağlar.
B. Risklerin azaltılması ve zarar önleme
- Eğitim sayesinde mahalle halkı riskli davranışları fark etme, düzeltme imkanına sahip olur. Örneğin evlerde düşebilecek ağır eşya, mobilya; kaçış yollarını engelleyen eşyalar; mahalle içindeki binaların güvenli olmayan alanları gibi. Eğitimlerde bu tür konular işlenmektedir. (kepez-bld.gov.tr)
- Mahalle içinde ortak bir tahliye planı, toplanma alanı belirleme süreci, gönüllü ekiplerin oluşturulma çalışmaları gibi adımlar atılabilir. Bu adımlar, olası bir afet anında zararları azaltabilir.
C. Sosyal sermaye ve dayanışmanın yükselmesi
- Eğitim sürecinde mahalleli birlikte bir amaç için çalışmaya başlar: “Mahallemizi güvenli hale getirmek.” Bu ortak amaç, bireyler arasında güveni artırır.
- Mahalle düzeyinde gönüllü ekipler kurulabilir; bu ekiplerin varlığı, kriz anında hızlı mobilizasyon ve koordinasyon imkânı doğurur. Örneğin “Mahalle Afet Gönüllüleri” programları bu perspektifle şekillenmiştir. (TRT Haber)
- Dayanışma ağları gelişir; örneğin yaşlı, yalnız yaşayanlar, engelli bireyler gibi daha kırılgan gruplara yönelik mahalle içi destek mekanizmaları oluşturulabilir.
D. Toplumsal direnç (resilience) artışı
- Mahalle düzeyinde organizasyon ve bilinç oluştuğunda, afetin etkisiyle hızlı toparlanma kapasitesi yükselir. Eğitimler sayesinde mahalle “hazır” hale gelir; bu da hem can hem de mal kayıplarını azaltır.
- Yerel düzeyde hazırlıklı olmak, dış kaynaklara (örn. merkezi yardım ekiplerine) bağımlılığı bir nebze de olsa azaltır; çünkü mahalle içi ilk müdahale kapasitesi gelişir.
E. Psikolojik hazırlık ve güvenlik hissi
- Afetlerin belirsizlik ve kontrolsüzlük hissi yüksek olduğu bilinmektedir. Bilinçli olmak, ne yapılabileceğini bilmek, “bunun için bir planımız var” demek bireylerin kaygı düzeyini azaltır.
- Eğitim sürecinde mahalle halkı “yapabileceğim bir şey var” duygusuna ulaşır; bu da afet anında soğukkanlılık, birlikte hareket etme eğilimini artırır.
Olası Bir Afet Anında Mahalle Halkının Bir Araya Gelmesi Durumunda Sağlanan Faydalar
Şimdi, Paşa Konak gibi bir mahallede eğitim almış halkın, gerçekten bir afet anında birlikte çalışması halinde elde edilecek somut faydalara geçelim:
1. Hızlı ve etkili bir ilk müdahale
- Eğitim sayesinde mahalle gönüllüleri ve sakinleri kaçış yollarını, toplanma alanlarını önceden bilirler. Böylece afet anında karışıklık daha az olur.
- Mahalle halkı içinde gönüllü ekipler varsa, enkaz altında kalan kişi varsa, komşu yardımı daha hızlı gerçekleşebilir. Bu “ilk 1–2 saat” içinde can kurtarma için kritik olabilir. Eğitimlerde arama-kurtarma ve ilk yardım gibi konuların yer aldığı görülmektedir. (TRT Haber)
- Ayrıca, mahalle içinde önceden belirlenmiş iletişim kanalları varsa (örn. mahalle muhtarı, gönüllüler, amatör telsizler) haberleşme daha etkin olur; dolayısıyla dışarıdan yardım gelene kadar mahalle kendi iç dinamikleriyle hareket edebilir.
2. Tahliye ve toplanma süreci kontrollü yürütülür
- Yapılan eğitimlerde tahliye yöntemleri, toplanma alanlarının belirlenmesi gibi konular işlenmektedir. (kepez-bld.gov.tr) Bu sayede mahalle sakinleri “Nereye çıkacağım?”, “Hangi alan güvenli?”, “Ailemi nereye götüreceğim?” gibi sorulara önceden yanıt bulmuş olur.
- Tahliye sırasında panik ve kaos riski azalır; çünkü mahalle halkı kendi arasında belli protokoller üretmiş ve tekrar etmiş demektir. Bu da acil durum yönetimini kolaylaştırır.
3. Kaynakların etkin kullanımı
- Mahalle içinde önceden hazırlanan “afet çantası”, “yedek su ve gıda”, “iletişim cihazı”, “acil durum ekipmanları” gibi donanımlar varsa, durumun kötüleşmesi halinde mahalle bu kaynakları hızla harekete geçirebilir. Eğitimler, bu tür hazırlıkları teşvik eder. (tourismjournal.com.tr)
- Dış yardım gelene kadar mahalle kendi kaynaklarını kullanabilir, birbirini destekleyebilir. Bu, merkezi müdahale gelene kadar beklenebilecek süreci daha güvenli geçirme imkânı verir.
4. Bilgi paylaşımı ve yönlendirme
- Eğitim sayesinde mahalleli arasında bilgi yayılımı daha hızlı olur: “Deprem sonrası burada hasar var, burası riskli,” “Bu bina boşaltılmalı” gibi bilgiler mahalle içinde hızlıca dolaşabilir.
- Bu durum, resmi yardım ekiplerine destek sağlar; çünkü mahalle kendi içindekileri organize edebilmiş, yönlendirme mekanizmalarını kurmuş demektir. Bu da dış ekiplerin işini kolaylaştırır.
5. Toparlanma, iyileşme ve dayanıklılığın artması
- Afet sonrası süreçte mahalle içindeki dayanışma önemli bir işlev görür. Eğitim almış halk, “Nasıl toparlanırız?”, “Hangi adımları izleriz?”, “Kim destek olmalı?” gibi sorulara önceden yanıtlar bulmuş durumdadır.
- Ayrıca, mahalle halkının bilinçli olması, psikolojik iyileşme sürecini kolaylaştırır; çünkü bireyler yalnız olmadığını, birlikte hareket edebileceğini hisseder. Bu da uzun vadede mahalle dayanıklılığını (“resilience”) güçlendirir.
6. Belediye ve kurumlarla daha etkin işbirliği
- Mahallede eğitimli gönüllüler ve bilinçli halk olması, yerel yönetimlerin ve kurumların afet sonrası müdahale planlarında mahalleyi bir iş ortağı olarak görmesini sağlar. Bu da karar alma süreçlerinde mahalleyi aktif bir paydaş haline getirir.
- Örneğin, mahalle temsilcileri, gönüllüler, yerel yönetim ve sivil toplum kuruluşları arasında iletişim birliği yaratılmışsa, afet sonrası koordinasyon daha akıcı olur.
Paşa Konak Örneği İçin Değerlendirme
Paşa Konak Mahallesi, Bandırma ilçesinde yer alan bir yerleşim birimi olarak; bu bağlamda 1. derece deprem bölgesinde yer alma gibi bir risk faktörünü barındırabilir. Bu nedenle, mahallede yapılan Mahalle Afet Bilinci Eğitimi, şu açılardan özel önem kazanır:
- Mahallede yaşayanların deprem gibi yüksek riskli bir duruma karşı hazırlıklı olmaları, hem bireysel anlamda hem de mahalle düzeyinde kritik bir güvenlik katmanı oluşturur.
- Bu eğitim, mahalle halkıyla yerel yönetim (örneğin Bandırma Belediyesi ya da Bursa Büyükşehir Belediyesi) arasında “ben de varım” diyebilecek bir ilişki kurar.
- Paşa Konak özelinde, mahalle yapısı, nüfus özellikleri, yaşlı ve kırılgan bireylerin yoğunluğu gibi faktörler göz önünde bulundurulduğunda, mahalle içi gönüllü ağlarının oluşması ve eğitimli halkın devrede olması, afet anındaki müdahale ve toparlanma kapasitesini artırır.
- Mahallede ortak mekân kullanım alanlarının (parklar, sokaklar, toplanma alanları) belirlenmiş olması, eğitimlerde pekişmiş bir planlama sayesinde afet anında paniğin önüne geçilmesine katkı sağlar.
- Eğitim sayesinde mahalle halkı “benim ne görevim var?”, “komşumla nasıl birlikte hareket ederim?”, “mahalleli gönüllüler olarak ne yapabiliriz?” gibi sorulara yanıt bulmuş olur; bu da mahalleye ait algıyı güçlendirir ve kolektif hazırlık bilincini artırır.
Sonuç
Sonuç olarak, 1. derece deprem bölgesinde yer alan bir mahallede — örneğin Paşa Konak Mahallesi’nde — gerçekleştirilen Mahalle Afet Bilinci Eğitimi yalnızca bilgi aktarılan bir oturum değildir. Bu eğitim mahalle halkına şu anlamlara gelir: bireysel güvenlik bilinci kazandırma, çevresel ve mekânsal hazırlık sürecine dâhil etme, toplumsal örgütlenme ve dayanışma bağlarını güçlendirme, ve afet anında birlikte hareket edebilecek bir mahalle yapısı oluşturma.
Eğitimin mahalle halkına sağladığı kazanımlar; bilgi-beceri artışı, risklerin azaltılması, sosyal sermaye gelişimi, toplumsal direnç artışı ve psikolojik güven hissinin yükselmesidir. Olası bir afet anında birlikte çalışan bir mahalle halkı için bu kazanımlar hayati değer taşır: hızlı ilk müdahale, kontrollü tahliye, kaynakların etkin kullanımı, bilgi paylaşımı, dayanışma ve iyileşme kapasitesi daha yüksek olur. Mahalle düzeyinde hazır olmak, yalnızca bireysel güvenlik açısından değil; tüm mahalle yapısının afet sonrası daha sağlam çıkması açısından kritiktir.
Bu bağlamda, Paşa Konak halkı için bu tür bir eğitim, “sadece bilgilenmek” değil aynı zamanda “hazırlık yapmak”, “bir araya gelmek”, “görev almak” ve “birlikte hareket etmek” anlamına gelmektedir. Afet riski yüksek bir bölgede yaşanıyor olması bu hazırlığın önemini artırırken; mahalle içinde oluşturulacak bilinçli ve örgütlü yapı, olası bir felaket anında can ve mal kaybını azaltabilir, mahalleyi daha hızlı toparlanabilir kılabilir.


